जलवायु परिवर्तनका कारण नेपालमा देखापरेको विकराल समस्यालाई वृत्तचित्रमार्फत पहिलोपल्ट अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा देखाइएको छ । नेपालका उच्च हिमाल, मध्यपहाड र तराई सबै भेगमा जलवायु परिवर्तनका असर, त्यसले महिला, बालबालिका र समग्र जनजीवनमा परेको असरबारे तयार पारिएको वृत्तचित्र ‘भ्वाइस फर जस्टिस’ इजिप्टमा जारी कोप–२७ महासम्मेलनमा देखाइएको हो ।
इजिप्टको शर्म अल शेखमा जारी संयुक्त राष्ट्रसंघीय जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी संरचना महासन्धि (यूएनएफसीसीसी)का पक्ष राष्ट्रको २७ औँ सम्मेलन (कोप २७) मा नेपालले हानी नोक्सानी र जलवायू न्यायका मुद्दालाई विभिन्न ढंगले उठाइरहेको छ ।
सोही क्रममा ‘साथसाथै’ फाउण्डेसनले बनाएको यो वृत्तचित्रलाई बुधबार यूएनएफसीसीसी स्वयंले संयोजन गरेको कार्यक्रममा देखाइएको वृत्तचित्रका लेखक एवं निर्देशन वरिष्ठ पत्रकार बालकृष्ण बस्नेतले गरेको हुन् । सोही महासम्मेलनमा नेपालमा अन्य सहयोगी गैरसरकारी संस्थाले आयोजना गरेका कार्यक्रममा पनि उक्त वृत्तचित्र देखाइएको थियो ।
वृत्तचित्रमार्फत नेपालको उच्च हिमाल, पहाड, तराई, मधेशको भू–भागमा जलवायु परिवर्तनले ल्याएको हानी नोक्सानीबारे सचित्र प्रस्तुति गरिएको साथसाथैकी अध्यक्ष प्रजिता कार्कीले जानकारी दिनुभयो । यो वृत्तचित्रले नेपालमा भएको हानी नोक्सानीको क्षतिपूर्तिका लागि विश्वले ध्यान दिनुपर्ने सन्देश दिएको छ, उनको भनाइ छ ।
वृतचित्रमा सर्वोच्च शिखर सगरमाथासहितका हिमालमा हिँउ कमी भएको, बाक्लो हिमनदी पग्लिएर भएको क्षति, बाढी पहिरो, वेमौसमी वर्षाले धनजन, अन्नबालीमा पुर्याएको क्षति समेटिएको छ । गत वर्ष मार्च–८ मा साथसाथैले विभिन्न क्षेत्रका अगुवा ४० जना महिलालाई सगरमाथा आधारशिविर, कालापत्थरसम्मको पैदलयात्रा गराएको थियो ।
वृत्तचित्रमा त्यसको सन्देशसहित सिन्धुपाल्चोकको हेलम्बु र मेलम्ची क्षेत्रमा बाढी पहिरोको दर्दनाक दृश्य देखि डोल्पामा यसैवर्ष वर्षाले पुर्याएको क्षति त्यसमा समावेश छ ।
अत्यन्तै न्यून कार्वन उत्पादन हुने नेपालमा जलवायू परिवर्तनको क्षति भने ठूलो छ । यो सम्मेलनमा हानी नोक्सानी र जलवायु कोषसमेतको मुद्दामा छलफल जारी छ । ‘नेपालमा भएको हानीनोक्सानी र क्षतिपूर्तिका लागि ठूला मुलुकको ध्यानाकर्षण गराउन यो वृतचित्रले भूमिका खेल्छ भन्ने विश्वास लिएको छ,’ अध्यक्ष कार्कीले भने ।
वृत्तचित्र वन तथा वातावरण मन्त्रालय, नेपाल पर्यटन बोर्ड, प्रकृति संरक्षण कोषसहितको समन्वय र सहकार्यमा निर्माण भएको उक्त संस्थाले जनाएको छ । वृतचित्र प्रदर्शनपछि विश्वका सहभागीले नेपालमा क्षतिपूर्ति र न्याय कसरी दिलाउने भन्नेमा बहस केन्द्रित गरेका छन् ।
