काठमाडौं । जाडो मौसममा चिसो र खोकी, श्वासप्रश्वासको समस्या जस्ता रोगहरूको बाहुल्यता बढ्छ । जुन यस मौसममा सबैभन्दा बढी प्रचलित हुन्छ र सामान्यतया कम रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताका कारण हुन्छ।
मौसम परिवर्तनको चक्रमा अचानक तापमान परिवर्तन हुन्छ। हिमाली क्षेत्रमा तापक्रम नकारात्मकभन्दा तल जान सक्ने भएकाले पहाडी र तराईका क्षेत्रमा पनि चिसो बढेको छ ।
काठमाडौं उपत्यकामा रातको तापक्रम ० डिग्री सेल्सियससम्म झर्छ र दिनमा २० डिग्री सेल्सियसमा तैरिन सक्छ। मौसमी परिवर्तनले रुघाखोकी, रुघाखोकी र रुघाखोकी जस्ता रोग निम्त्याउँछ । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउनु यस्ता रोगहरुसँग लड्ने प्रभावकारी उपाय हो ।
डाबर च्यवनप्राशको उपभोग मौसमी परिवर्तनको बेलामा रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने प्रभावकारी उपाय हो। यो ४१ भन्दा बढी आयुर्वेदिक जडीबुटीहरूको चिकित्सकीय परीक्षण गरिएको आयुर्वेदिक ढाँचा हो जसले प्रतिरक्षा प्रणाली बढाउन मद्दत गर्दछ, जसले गर्दा ब्याक्टेरिया, भाइरस, धुलो र मौसम परिवर्तनको कारणले हुने खोकी र चिसो जस्ता दैनिक संक्रमणहरूबाट शरीरलाई बचाउँछ।
संस्कृतमा, ‘प्राश’ शब्द विशेष रूपमा तयार गरिएको खानाको लागि खडा हुन्छ र ‘च्यवन’ त्यो ऋषिको नाम थियो जसको लागि यो आयुर्वेदिक पौष्टिक सूत्र उनको युवावस्था र जीवन शक्तिलाई पुनर्स्थापित गर्नको लागि बनाइएको थियो। त्यसैले ‘च्यवनप्राश’ नाम राखियो। स्वास्थ्य पूरकको रूपमा, डाबर च्यवनप्राश सबै उमेर समूहका व्यक्तिहरू ( बालबालिका, वयस्क र वृद्ध व्यक्तिहरूले उच्च स्वास्थ्य लाभका लागि लिन सक्छन्।
डाबर च्यवनप्राशको मुख्य घटक अमला (भारतीय गुजबेरी) हो। अन्य सामग्रीहरू गुडुची, अश्वगन्धा, पिप्पली, मूलेठी, हरिताकी, कर्कटश्रृंगी, वासा, आदि हुन्। यी सबै सामग्रीहरूको मिश्रणले डाबर च्यवनप्राशलाई आयुर्वेदिक जडीबुटीहरूको उत्तम मिश्रण बनाउँछ जसले जाडो मौसममा राम्रो स्वास्थ्यको लागि प्रतिरक्षा प्रदान गर्दछ।
डाबर च्यवनप्रास खानुका केही स्वास्थ्य लाभहरू यस्ता छन्ः
– जाडोको लागि प्रतिरक्षा बूस्टर
डाबर च्यवनप्राशको नियमित प्रयोगले शरीरको प्राकृतिक प्रतिरक्षा प्रणालीलाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छ। यसले शरीरलाई हेमोग्लोबिन र सेतो रक्त कोशिकाहरू उत्पादन गर्न मद्दत गर्दछ, जसले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई खोकी र चिसो जस्ता रोगहरूबाट तपाईंको शरीरलाई बचाउन मद्दत गर्दछ।
– पाचनमा मद्दत गर्छ
च्यवनप्राशले पाचन प्रणालीलाई बलियो बनाउँछ । डाबर च्यवनप्राशमा पाइने अत्यावश्यक तत्व अमलाले शरीरलाई डिटोक्सिफिकेसन गर्छ। यसले शरीरबाट हानिकारक विषाक्त पदार्थ बाहिर निकाल्न मद्दत गर्छ।
– श्वासप्रश्वास प्रणालीको लागि राम्रो
च्यवनप्राशले स्वस्थ कार्य गर्ने श्वासप्रश्वास प्रणालीलाई समर्थन गर्दछ। यसले श्वासप्रश्वास मार्गलाई सफा र सफा राख्न मद्दत गर्छ।
– शक्ति र सहनशक्ति निर्माण गर्छ
च्यवनप्राशले समग्र शक्ति र ऊर्जा बढाउँछ। यसले शरीरको प्राकृतिक प्रतिरोधलाई सुधार गर्छ र शरीरलाई समग्र शक्ति र जीवन शक्ति प्रदान गर्दछ।
– छाला सुधार्न जान्छ
च्यवनप्राशले कोशिकाको बुढ्यौलीमा ढिलाइ गर्छ र छालालाई फ्री रेडिकलको क्षतिबाट जोगाउँछ यसका साथै यसमा पाइने अमला, घिउ र मह पनि स्वस्थ छालालाई बढावा दिनका लागि फाइदाजनक हुन्छ।
डाबर च्यवनप्रास कसरी र कहिले खाने ?
डाबर च्यवनप्राश एक सुरक्षित आयुर्वेदिक सूत्र हो जुन सबै उमेर समूहका मानिसहरूले उपभोग गर्न सक्छन् ( साना बालबालिकादेखि वृद्धसम्म। ३ वर्षभन्दा माथिका बालबालिकाका लागि दैनिक १ चम्चा डाबर च्यवनप्राश सिफारिस गरिन्छ। वयस्कहरूको लागिः १ चम्चा डाबर च्यवनप्राश दिनको दुई पटक सिफारिस गरिन्छ। १ चम्चा दिनमा दुई पटक लिनु पर्छ ( एक पटक बिहान र एक पटक बेलुका। डाबर च्यवनप्रास सिधै सेवन गर्न सकिन्छ र तातो दूध वा पानीमा मिसाएर पनि खान सकिन्छ।
