लहान । सिरहाका १७ वटै स्थानीय तहमा बेरुजु रहेको छ । महालेखा परीक्षकको कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को लेखापरीक्षण प्रतिवेदन अनुसार जिल्लाका स्थानीय तहमा एक अर्ब २० करोड ३७ लाख बेरुजु रहेको पाइएको छ ।
स्थानीय तहमा ३१ करोड १५ लाख पेश्की रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । स्थानीय तहबाट विभिन्न शीर्षकमा निकासा गरिएकामध्ये ११ करोड ५४ लाख असुलउपर गर्नुपर्ने, ३० करोड ४२ लाख नियमित गरिनुपर्ने तथा कागज र प्रमाण नपुगी ४७ करोड २५ लाख भुक्तानी दिइएको पाइएको छ । सबैभन्दा बढी सिरहा नगरपालिकामा २२ करोड २७ लाख बेरुजु र १४ करोड २० लाख पेश्की रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । सो नगरपालिकामा १७ लाख ८४ हजार असुल गर्नुपर्ने, तीन करोड १४ लाख ४२ हजार नियमित गर्नुपर्ने तथा चार करोड ७४ लाख ८५ हजारको प्रमाण कागजात पेश गर्नुपर्ने पाइएको छ । नगरप्रमुख अशेश्वरप्रसाद यादव, उपप्रमुख नमिता यादवलगायत जनप्रतिनिधि र कर्मचारीले आव २०७६/७७ मा बैठक भत्ताबापत ६६ लाख ४२ हजार खर्च गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
यस्तै लहान नगरपालिकामा १९ करोड ३६ लाख १५ हजार बेरुजु र सात करोड पाँच लाख ५९ हजार पेश्की छ । नगरपालिकाले विभिन्न व्यक्ति तथा फर्मबाट चार करोड ४९ लाख ४४ हजार असुल गर्नुपर्नेछ । नगरपालिकाले भुक्तानी दिइएको छ करोड ७४ लाख ७६ हजारको कागजात र प्रमाण पु¥याउनुपर्ने तथा एक करोड ६ लाख ३६ हजार नियमित गर्नुपर्ने महालेखाको ठहर छ । धनगढीमाई नगरपालिकामा १३ करोड ६२ लाख ३८ हजार बेरुजु तथा चार करोड ४३ लाख ८० हजार पेश्की छ भने एक करोड २५ लाख ४० हजार असुल गर्नुपर्ने छ । नगरपालिकाले चार करोड ९७ लाख ९१ हजारको प्रमाण कागजात पेश गर्नुपर्ने तथा दुई करोड ९५ लाख २७ हजार नियमित गर्नुपर्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
यसैगरी विष्णुपुर गाउँपालिकामा १४ करोड ३४ लाख ५० हजार बेरुजु र एक करोड २८ लाख ६९ हजार पेश्की रहेको छ । गोलबजार नगरपालिकामा ६ करोड ३९ लाख ९९ हजार बेरुजु र एक करोड ७४ लाख ८२ हजार असुल गर्नुपर्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । चार करोड सात लाख ५२ हजारको कागजात पेश गर्नुपर्ने तथा ३० लाख ९१ हजार नियमित गर्नुपर्ने र २६ लाख ७४ हजार पेश्की देखिएको छ ।
मिर्चैया नगरपालिकामा दुई करोड १८ लाख ३७ हजार बेरुजु देखिएको छ । त्यसमध्ये ४५ लाख ४५ हजार असुल गर्नुपर्ने, एक करोड एक लाख २२ हजारको कागजात र प्रमण पेश गर्नुपर्ने, २८ लाख ७९ हजार नियमित गर्नपर्ने र ४२ लाख ९१ हजार पेश्की देखिएको छ । कल्याणपुर नगरपालिकाले एक वर्षमा खाजा, खाना र विविध शीर्षकमा ५८ लाख ८८ हजार खर्च गरेको उल्लेख छ ।
स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन, २०७४ को दफा ७१ बमोजिम व्ययको बजेट अनुमान आन्तरिक आयको परिधिभित्र रही औचित्यताको आधारमा विविध खर्च गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । स्थानीय तहका पदाधिकारी तथा सदस्यको सुविधासम्बन्धी ऐन २०७५ को दफा चारमा न्यायिक समितिको बैठकमा भत्ता लिन पाउने स्पष्ट व्यवस्था छैन । स्थानीय तहमा निर्वाचित भएदेखि जनप्रतिनिधिले कर्मचारीलाई दबाब दिएर मनपरि खर्च गर्ने गरेकाले बेथिति र बेरुजुको चाप बढ्ेको लहानका नागरिक अगुवा राजेश गुप्ताले बताए । एउटा शीर्षकमा रहेको रकम अर्कैमा खर्च गर्ने, जनप्रतिनिधि र कर्मचारीले अनावश्यक सुविधा लिने तथा पेश्की लिएर समयमा फछ्र्योट नगर्ने प्रवृत्तिका कारण स्थानीय तहमा बेरुजु बढेको उनको भनाइ छ ।
यसरी मनपरि खर्च गर्ने, जथाभावी निर्णय गरी कार्यान्वयन गर्ने र जनताको सेवाभन्दा पनि कमाउने धन्दामा जनप्रतिनिधि बढी केन्द्रित हुँदा जनतामा नैराश्यता उत्पन्न भएको लहान नगरपालिका–४ का सत्यनारायण चौधरीले बताए ।
