पूर्व अर्थमन्त्री तथा नेपाल राष्ट्र बैंकका पूर्व गभर्नर डा.युवराज खतिवडाले कम्तिमा पनि १० प्रतिशत संस्थापक सेयर बिक्री प्रक्रिया खुला गर्नुपर्ने बताएका छन् । नेपाल व्यवस्थापन संघ (म्यान)ले आयोजना गरेको कार्यक्रममा बोल्दै डा.खतिवडाले सम्पूर्ण रुपमा नभएर पनि केहि हिस्सा भने बिक्रीका लागि खुला गर्नुपर्ने बताएका हुन् ।
आगामी वर्षको मौद्रिक नीतिको लागि सुझाव संकलन गर्न आयोजित उक्त कार्यक्रममा उनले भने–‘मैले बैंकर र व्यवसायी छुट्याउन चाहेको थिए, तर त्यो गर्न सकिएन । मौद्रिक नीतिले व्यवसायी समेत रहेका बैंकरले आफ्नो स्वामित्व बेच्न चाहेमा सहजै बिक्री गर्ने वातावरण सिर्जना गरिदिनु पर्छ ।
यो बैंकर र व्यवसायी छुट्याउने एउटा सुनौलो मौका पनि भएको उनले बताए । ‘सेयर बिक्री दिँदा संस्थापक व्यवसायी भएको निश्चित भने गर्नुपर्छ ।’ ‘बैकहरूको रिटर्न अन इक्विटी १०–१२ प्रतिशतमा झरिसकेको छ,’ उनले भने ‘ स्प्रेड रेटलाई ४ प्रतिशतभन्दा पनि तल झार्ने काम नगर्न राष्ट्र बैंकलाई सुझाव दिए ।
डा. खतिवडाले बैंकरलाई दिए यस्तो टिप्स
अहिले बैंक तथा वित्तीय संस्था ओभर क्यापिटलाइज भइसकेको बताउँदै उनले फेरि पनि पुँजी थप्ने काम नगर्न बैंकर्सहरूलाई सुझाव दिए । विगतको पुँजी वृद्धिको कारण समस्या आएको बताउँदै ६ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धि गर्न १२ प्रतिशतको कर्जा वृद्धिले ठेग्न सक्ने ठोकुवा गरे ।
बैंकरहरुले भने मुद्दति खाताको ब्याज दर एकल अंकमा राख्नुपर्ने आवश्यकता रहेको समेत उनले बताए । बैंकहरुको मिलोमतोमा ब्याज तोक्ने परिपाटीको खुलेर विरोध गर्दै आफ्नो पालामा यस्ता कार्टेलिङलाई कारवाही समेत गरेको स्मरण गरे । उनले कृषि क्षेत्र र अन्य प्रभावित विशेष क्षेत्रलाई तोकेर रिफाइनान्स बढाउन सकिनेमा जोड दिए ।
लघुवित्तको नियमन गर्न नपुगेको बताउँदै पूर्व गभर्नर खतिवडाले बचत तथा ऋण सहकारीलाई समेत राष्ट्र बैंकको नियमनको दायरामा नल्याउन सचेत तुल्याए । ‘महिला सशक्तिकरण र गरिबी निवारणमा लघुवित्तको योगदानलाई हामीले बिर्सनु हुँदैन,’ उनले भने ‘ऋण लिएपछि तिर्नुपर्ने बताउँदै उनले ऋण लिएर तिर्दिन भन्नु अराजकता भएको बताए । ‘ऋण लिएर कोही पीडित हुँदैन । ऋण लिएपछि तिर्दिन भन्न पाइँदैन ।’
सेयर बजारका उत्थानमा देखिए पूर्व गभर्नर
डा. खतिवडाले सेयर बजारमा हस्तक्षेप नगर्न नेपाल राष्ट्र बैंकलाई सुझाव दिएका छन् । ‘सबै निकायले आ–आफ्नो क्षेत्राधिकारको काम मात्रै गर्दा उचित हुने भएकोले राष्ट्र बैंकलाई सेयर बजारमा हस्तक्षेप गर्न हुँदैन ।’
उनले भने ’सबैले आ–आफ्नो क्षेत्रको काम गर्नु पर्छ, आफुले आफ्नो चुलो बलेको छ कि छैन मात्र हेर्नु पर्छ, अरुको चुलोबारे चासो राख्नु हुन्न’ । राष्ट्र बैंकका पूर्व गभर्नर समेत रहेका खतिवडाले राष्ट्र बैंकले सेयर धितो कर्जामा सिलिङ तोक्ने, जोखिम भार तोक्ने लगायत सेयरबजारलाई असर पार्ने कार्य गर्नु नहुने बताए ।
