अझ बढ्यो बैंकहरूको आधार दर, घट्ला त कर्जाको ब्याजदर ?

काठमाडौं । निक्षेपको ब्याजदर घटाएर कर्जाको ब्याजदर पनि घटाउने दवावमा परेका वाणिज्य बैंकहरूको आधार दर (बेसरेट) भने बढेको छ । चालु आवको तेस्रो त्रैमासमा दोस्रो त्रैमासको तुलनामा आधार दर औसतमै १.८५ प्रतिशतले बढेको छ । चालु आवको तेस्रो त्रैमासमा वाणिज्य बैंकहरूको आधार दर १.८५ प्रतिशतले बढेर १३.२१ प्रतिशत पुगेको छ ।

दोस्रो त्रैमाससम्म यस्तो दर ११.३६ प्रतिशत थियो भने गत आवको सोही अवधिमा बैंकहरूको औसत आधार दर ११.६९ प्रतिशत थियो । गत आवको तेस्रो त्रैमासको तुलनामा चालु आवमा वाणिज्य बैंकहरूको औसत आधार दर १.५२ प्रतिशतले बढेको छ । गत आवको तुलनामा सनराइज बैंकको मात्रै आधारदर घटेको छ अन्य सबै बैंकहरूको आधार दर बढेको छ ।

आधारदर बढ्दा कर्जाको ब्याजदर महँगो पर्ने हुन्छ । पछिल्लो समय वाणिज्य बैंकहरूले आधार दरमा अधिकतम ४ प्रतिशतसम्म प्रिमियम थपेर कर्जा प्रवाह गर्न सक्ने सहमति गरेका छन् । चैत महिनाको आधारदर हेरेर बैंकहरूले वैशाख महिनादेखि कर्जाको ब्याजदर घटाउने भने पनि अहिलेसम्म कुनै बैंकले पनि ब्याजदर घटाएका छैनन् । बैंकहरू निक्षेपको ब्याजदर भने घटाइसकेका छन् ।

कर्जाको ब्याजदर घटाउन अल्मलिएका बैंकहरूको वित्तीय प्रतिवेदनले आधार दर बढेको देखाएको छ । यहि कारणले बैंकहरूले कर्जाको ब्याजदर नघटाएर बसेका हुन् । केहि बैंकहरूले भने आफ्नो स्पेशल प्रडक्टमा पहिलाको ब्याजदरमा केहि घटाएर कर्जाको स्थिर ब्याजदरको स्कीम ल्याएका छन् ।

बैंकको यो बढेको आधार दरले कर्जाको ब्याजदर घट्छ भनेर बसेका आम ऋणीलाई निराश बनाएको छ । पुस महिनामा आधार दर कै कारणले कर्जाको ब्याजदर घटाउन नसक्दा चैत महिनालाई कुरिएको थियो । तर, अहिले अझ आधारदर बढेर आएको छ । सो कारणले पनि कर्जाको ब्याजदर तत्काल नघट्ने बैंकहरूले सार्वजनिक गरेको वित्तीय विवरणमा देखिएको छ ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूबाट कर्जा प्रयोग गर्ने ऋणीलाई समान रूपले लागू हुने तथा स्पष्टसँग पहिचान गर्न सकिने कर्जाको ब्याजदर निर्धारणको प्रमुख तत्वहरू समावेश गरिएको दर नै आधार ब्याजदर हो । यसकारण आधार दर कर्जा प्रवाहको वास्तविक ब्याजदर नभई ब्याजदर निर्धारण गर्ने आधारमात्र हो । यही आधारमा टेकेर बैंकहरूले कति प्रतिशत थप गर्ने हो निर्धारण गर्छन् ।

चालु आवको चैतसम्म ७ वटा बैंकको आधारदर ११ प्रतिशतभन्दा माथि छ भने ८ वटाको १० र ११ प्रतिशतकोबीचमा आधारदर कायम रहेको छ । बाँकी बैंकको भने १० प्रतिशतभन्दा कम भएपनि ८.४७ प्रतिशतभन्दा कम आधारदर कुनै पनि बैंकको छैन ।

चालु आवको तेस्रो त्रैमासमा माछापुच्छ्रे बैकको आधारदर सबैभन्दा माथि रहेको छ । बैंकको आधारदर बढेर ११.३१ प्रतिशत कायम भएको हो । गत आवको यहि अवधिमा बैंकको आधारदर ९.६३ प्रतिशतमात्रै थियो । पहिलो त्रैमासमा यो बढेर १०.३६ प्रतिशत पुग्यो भने दोस्रो त्रैमासमा ११.२३ प्रतिशत रहेको थियो । चालु आवकै दोस्रो त्रैमासको भन्दा पछिल्लो त्रैमासमा आधार दर बढेको छ ।

आधारदर धेरै हुने बैंकको दोस्रो नम्बरमा सिटिजन्स बैंक र तेस्रोमा लक्ष्मी बैंक परेको छ । यी बैंकहरूको आधार दर क्रमशः ११.१४ र ११.०९ प्रतिशत रहेको छ ।

त्यसरी नै सबैभन्दा कम आधारदर हुने बैंकमा सनराइज र राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकपछि स्ट्याण्र्डड चार्टड दोस्रोमा र नेपाल बैंक तेस्रो स्थानमा रहेको छ । सनराइज र सरकारी स्वामित्वको राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकको आधार दर ८.४७ प्रतिशत रहेको छ भने स्ट्याण्र्डड चार्टडको ९.२७ र नेपाल सरकारको सेयर स्वामित्व भएको अर्को बैंक नेपाल बैंकको ९.९२ प्रतिशत आधार दर कायम रहेको छ ।